Pieter Benard, Michel ter Averst en Jorik Geerlings in het Distributiecentrum van Mastermate met 'hun' jongens. © Peter Franken.

Dit artikel verscheen eerder in het Algemeen Dagblad van 12 mei 2016

De knuffels en 'hé, boks, ouwe' zijn niet van de lucht als Pieter Benard en Jorik Geerlings het magazijn van Mastermate in Zoetermeer binnenstappen. Tien van 'hun jongens' zijn momenteel werkzaam in die groothandel in bouwmateriaal en daar is het duo maar wat trots op. ,,Kijk ze nou," zegt Benard stralend. ,,Bij elkaar hebben deze gasten heel wat detentiejaartjes achter de rug. Haast niet te geloven als je ze zo ijverig bezig ziet.''

Sociaal-maatschappelijke dienstverleners Benard en Geerlings begeleiden kansarme jongeren uit de Haagse regio naar een plekje in de maatschappij. ,,Jongens die het om verschillende redenen niet redden om zelfstandig vorm te geven aan hun leven, halen wij - regelmatig letterlijk - van de straat," legt Benard uit. ,,Jongeren zonder werk of opleiding, die problemen hebben met drugs en schulden, onderdeel zijn van criminele organisaties en vaak te maken hebben gehad met detentie proberen wij te helpen aan een baan of opleiding. Veelal gaat het om kansarme jongeren die bij de gemeente tussen wal en schip zijn gevallen."

Eén van die jongeren is de Haagse Ralf. Als je hem zo bezig ziet in het magazijn van Mastermate, zou je denken dat hij nooit anders heeft gedaan. Niets is echter minder waar. Tot een paar jaar terug had de twintiger nooit een baan. ,,Maar ik had wél altijd geld. Drie keer raden hoe ik dat binnen kreeg." Ralf wil graag vertellen over hoe hij, na jaren leven van criminele praktijken, 'goed terecht' is gekomen. ,,Ik ben er trots op dat ik mijn geld nu legaal verdien, in plaats van met heling en diefstal.''

'Ze werken juist keihard'

Niet iedere werkgever durft het aan een ex-crimineel, amper vrij uit de gevangenis, in dienst te nemen. Zonde, vindt Michel ter Averst van technische groothandel Mastermate. Hij heeft in het magazijn in Zoetermeer tien van ‘deze jongens’ rondlopen. ,,Mijn ervaring is dat ze heel graag willen werken, maar bij veel bedrijven niet de kans krijgen,’’ vertelt hij. ,,Om zeker te zijn of een jongere geschikt is, nemen we hem eerst een maand in proefdienst. Bevalt dat, dan mogen ze hier voor langere tijd komen werken. Slechts één keer is een contract niet verlengd.’’

Vast

Ralf zat een paar jaar geleden voor de zoveelste keer vast, toen Geerlings (destijds nog werkzaam bij het Jeugd Interventie Team in Den Haag) hem belde. Ralf: ,,Hij wilde me helpen op het rechte pad te komen. Eerst dacht ik: Nee, daar heb ik geen zin in. Jorik had mij al vaker benaderd, maar ik dacht het allemaal zelf uit te kunnen zoeken.''

Toen hij een celfstraf uitzat van 21 maanden groeide bij Ralf het besef dat hij dit niet langer wilde. ,,Ik dacht: Wat als ik straks vrij kom? Ga ik dan weer de verkeerde kant op, kom ik dan wéér in de gevangenis terecht? Ik was het zat.''

En dus belde hij Geerlings terug. De maatschappelijk dienstverlener ging al tijdens Ralfs detentieperiode het gesprek met hem aan. Ook hielp hij de jongen bij het aanvragen van een uitkering én zocht hij naar een passende werkgever. ,,Hulp bij kleine praktische zaken is iets waar de jongens in het begin ontzettend veel baat bij hebben," legt Geerlings uit. ,,Het ontbreekt ze vaak aan zelfredzaamheid. Inloggen op DigiD, dat lukt ze niet zelfstandig, laat staan een woning of tijdelijke uitkering aanvragen. Als we dat geregeld hebben, stellen we doelen op: Hoe kom je zo snel mogelijk aan werk? Of aan een opleiding of cursus? Is er behoefte aan psychische hulp? We bespreken álles met de jongeren, eten een broodje en drinken koffie met elkaar. Door het opbouwen van persoonlijk contact worden ze steeds loyaler. Uiteindelijk doen ze het allemaal ook een beetje voor ons."

Trots

Via zijn netwerk kwam Geerlings uiteindelijk tot een overeenkomst met de directeur van Mastermate, die een werkplek voor Ralf heeft. Ralf: ,,Toen ik de gevangenis uitkwam, kon ik daar direct aan de slag." Trots: ,,Na een proefperiode van een maand, werd mijn contract verlengd. Zonder Jorik was dat nóóit gelukt."

Ralf is inmiddels al een tijdlang met plezier werkzaam bij de technische groothandel. ,,Mijn collega's zijn tof en ik mag uitdagende klussen doen. Maar waar ik misschien wel het meest blij mee ben: ik heb weer structuur in mijn leven. Als ik thuis kom uit mijn werk, heb ik vaak niet eens zin meer om de straat op te gaan." 

Voor Ralfs collega Salim is het nog niet zo lang geleden dat hij zich in het criminele circuit bevond. Jaren terug werd de jongen, een van de leden van een criminele bende, al opgemerkt door Pieter Benard. Maar het lukte hem niet om Salim van het foute pad te krijgen. ,,Ik had periodes goed contact met hem, maar hij kwam tóch steeds weer in de verleiding om terug te keren naar de criminele wereld." Toch gooide Benard het bijltje er niet bij neer. ,,Een paar maanden terug - Salim was wéér in de gevangenis beland - zocht ik hem op. 'Het gaat dit keer lukken,' was mijn conclusie na afloop. En blijkbaar ook die van hem."

Salim voelt zich inmiddels al een half jaar als een vis in het water op zijn werkplek. ,,Ik verdien nu op een eerlijke manier mijn geld. Binnen het bedrijf kan ik mezelf laten zien en er zijn mogelijkheden om door te groeien. Via een gemeenteproject kreeg ik ooit een baan toegewezen waarin ik plantjes in potjes moest stoppen. Onder het motto: 'beter dan leven van criminaliteit.' Na drie uur ben ik weggegaan, want het was uitzichtloos. Ik ben niet dom: ik heb havo gedaan en ik wil graag mijn hersenen gebruiken."

Doelen

Zeventig procent van de jongeren die Geerlings en Benard onder hun hoede nemen, haalt de doelen die zij opstellen aan het begin van het traject. Geerlings: ,,Zo'n doel is lang niet altijd een baan of opleiding vinden. Een doel kan ook zijn dat je aan het juiste traject begint in een psychiatrische inrichting of dat je een zelfstandige woonruimte vindt. Wat voor ons belangrijk is, is dat huisvesting, dagbesteding en financiën in elk geval in orde komen."

Dertig procent van de jongens haakt af nog voordat het traject is afgerond. ,,Soms lukt het ons niet om een jongen te overtuigen van het feit dat het anders moet," zegt Benard. ,,Ze zitten nog té diep in de ellende of de wil is er niet. Daar balen we van, maar we leggen ons er uiteindelijk bij neer." Geerlings: ,,Onze deur gaat overigens nooit op slot. Als een jongen ons een paar jaar later tóch nodig heeft, kan hij altijd bellen."